تنگی کانال مچ دست را سندرم تونل کارپال یا C.S.T می نامند که شایعترین ضایعه فشاری عصب مدیان به حساب میاید. علایم بیماری زمانی بروز می کند که کانال عصبی که در ناحیه مچ دست قرار دارد تنگ می شود و باعث ایجاد فشار بر روی عصب مدیان در مچ دست می شود. عصب مدین مسئول عصب دهی به سه و نیم انگشت خارجی دست است.
علل و عوامل سندرم تونل کارپال :
معمولا به دلیل استفاده بیش از حد از مچ دست به ویژه در موارد کارهای تکرارشونده ایجاد می شود و اصولا به دنبال انجام مکرر کارهایی که با دست و مچ انجام می شود علایم بروز می کند. شیوع این بیماری در خانمهای خانه دار، بین سنین 30-40 سال، کاربران کامپیوتر، تایپیست ها،نجاران، تصویرگران، کارگران، قصابها و مکانیکهای خودرو و رانندگان ماشینهای سنگین بیشتر است؛ بطور کلی این مشکل در خانمها حدود ۵ برابر اقایان دیده می شود. این اختلال همچنین متعاقب بعضی از بیماری ها و شرایط خاص به واسطه التهاب و تورمی که در مچ ایجاد می شود، نیز مشاهده می شود از جمله این بیماری ها می توان به دیابت، کم کاری غده تیروئید، روماتیسم های مفصلی، حاملگی، نارسایی کلیه، شکستگی ها و صدمات مچ اشاره کرد.همچنین در برخی از رشته های ورزشی احتمال بروز سندروم تونل کارپال بیشتر است از جمله ؛قایق رانی، سنگ نوردی و تنیس.
علائم و نشانه ها :
1-درد در انگشت شست، نشانه و میانی بروزمی کند و گاهی به سمت ساعد و بازو هم کشیده می شود. اغلب درد شب ها افزایش می یابد.
با افزایش استفاده از دست مثل زمان رانندگی یا خواندن روزنامه یا نگه داشتن گوشی درد افزایش داشته و با تکان دادن و فشار به کف همان دست کاهش می یابد
2- بی حسی و سوزش در انگشت شست، سبابه و میانی که گاهی به سمت ساعد و بازو کشیده می شود.
3- احساس فشار در یک یا هر دو دست که گاهی این علایم متوجه ساعد می شود در موارد شدیدتر حتی شانه ها هم درگیر می شوند.
4-ضعف انگشتان شست، اشاره، میانی و نصف انگشت چهارم در بعضی موارد
5- عدم توانایی در گرفتن اشیاء و افتادن اشیا از دست بیمار
6- تغییر شکل ناخنها و خشکی پوست دست و انگشتان
7-حساسیت به سرما
۸ _ از بین رفتن عضلات کف دست (آتروفی) در موارد شدید
تشخیص سندرم تونل کارپال :
1-گرفتن تاریخچه بیماری که کمک بسیاری به تشخیص می کند
2- انجام معاینات فیزیکی توسط پزشک و فیزیوتراپیست (تست فالن،تست کامپرشن)
3-گرفتن نوار عصبEMG
که معمولا در گزارش نوارعصب شدت گرفتاری به سه دسته خفیف ،متوسط و شدید تقسیم میشود .
عوارض :
خطر التهاب تاندونها در بیمارانی که با وجود گرفتاری مچ دست و بروز علایم C.S.T به همان فعالیتهای سابق ادامه می دهند، وجود دارد افزایش فشار روی کانال کارپال و نرسیدن خون به این ناحیه موجب از دست دادن تحرک مچ دست می شود و صدمات عصبی جدی و ماندگار به جا میگذارد.( آتروفی عضلانی)
1- درمان فیزیوتراپی :
درمان فیزیوتراپی شامل استفاده از دستگاه و مدالیته های درمانی توسط فیزیوتراپیست جهت کم کردن التهاب و فشار، انجام تمرینات کششی و اصلاحی، محدود کردن استفاده از دست با استفاده از آتل و آموزش استفاده صحیح از دست در انجام کارها می باشد. در مورد مدالیته ها میتوان به استفاده از لیزر و اولتراسوند اشاره نمود. استفاده از تکار تراپی هم میتواند به کاهش علائم بیماران کمک شایانی بنماید. طبق مطالعات اخیر کاپینگ تراپی نیز میتواند در موارد خفیف تا متوسط اثرات مطلوبی داشته باشد که این مورد در کلینیک فیزیوتراپی ایرانمهر برای بیماران انجام میشود .بعلاوه تمرینات نوروموبیلیزیشن و تاندون گلاید بسیار مفید هستند که توسط فیزیوتراپیست به بیماران آموزش داده میشود و در خود کلینیک حین جلسات درمانی برای بیماران انجام میشود.
2- درمان دارویی :
شامل ضد التهاب های استروئیدی مانند کورتونها و غیراستروئیدی مثل ایبوبروفن، دیکلوفناک و پیروکسیکام می شود. باید توجه داشته باشید که :
در صورت استفاده از داروهای ضد التهاب استروئیدی خوراکی، معده نباید خالی باشد و در صورت تجویز پزشک باید با آنتی اسید و آب فراوان میل شود.
ممکن است جهت کاهش علائم یک داروی کورتونی به درون کانال مچ دست تزریق شود. پس از تزریق باید حداقل تا 24 ساعت استراحت داشته باشید.
3- درمان جراحی :
در صورتی که با اقدامات غیرجراحی مشکل برطرف نشود، نیاز به جراحی مطرح می شود جراحی معمولا ًعلائم را بر طرف می کند به ویژه زمانی که عصب دچار آسیب دائمی نشده باشد در این عمل جراحی رباطی که از روی عصب مدیان مچ دست می گذرد برش داده شده و بدینوسیله فشار روی عصب و مچ دست برداشته می شود. لازم به ذکر است مراقبت پس از جراحی بسیار مهم است و در مواردی که بیمار مجددا حرکات سنگین انجام دهد، موجب گرفتگی عصب میشود و در واقع جراحی برگشت پذیر است.
توصیه های لازم در درمان :
1- از تکرار اعمالی که باعث شروع درد می شود خودداری نمائید در صورتی که امکان توقف فعالیتها وجود ندارد، فعالیتهای خود را کاهش دهید یا به نحوی تغییر دهید که مچ دست تحت فشار نباشد.
2- استرس به همراه فعالیت می تواند صدمه بیشتری وارد کند بنابراین کنترل استرس نقش بسزائی در کاهش درد دارد.
3- در صورت استفاده از آتل باید روش صحیح پوشیدن آن را یاد بگیرید.
4- توجه داشته باشید که آتل حرکات را محدود می کند و ممکن است در ابتدا باعث بیشتر شدن درد شود ولی با استفاده مداوم، متوجه اثرگذاری و کم شدن درد می شوید.
5- از حرکات تشدید کننده درد بپرهیزید.
6- پیروی از برنامه های فیزیوتراپی از سفتی و سختی مفاصل و اختلال در عملکرد عضلات مربوط به مفصل و ارگانهای اطراف آن به هنگام پوشیدن آتل پیشگیری می کند.
7- از خم کردن مچ دست بپرهیزید.
8- زمانی که در حالت دراز کش هستید دست خود را بالاتر نگهدارید
9- از دست سالم برای استفاده از موس کامپیوتر استفاده کنید
۱۰از عاداتی چون قرار دادن دست زیر چانه دوری کنید.
۱۱در صورتیکه از کامپیوتر و موس استفاده میکنید ،ارگنومی را رعایت کرده و نگذارید مچ دست مدت طولانی در حالت خم شده بماند.
