درمان سکته مغزی با فیزیوتراپی

سکته مغزی Cerebrovascular accident |  سالانه حدود ۱۸۰ هزار نفر در ایران دچار یکی از انواع سکته مغزی می‌شوند. طبق تحقیقات سن بروز سکته مغزی در میان ایرانیان ۱۰ سال کمتر شده است و ۳۰ درصد از مبتلایان ، زیر ۵۰ سال هستند.

انواع سکته های مغزی

سکته مغزی ایسکمیک

سکته مغزی ایسکمیک متداول ترین نوع سکته مغزی است. تقریبا از هر 10 مورد سکته مغزی، 9 مورد سکته ایسکمیک است که دلیل آن ایجاد لخته خون در عروق داخلی مغز است. لخته خون ممکن است در نقطه ای خاص از عروق مغزی گسترش یافته و یا از سایر نقاط بدن به مغز رسیده باشد.

سکته مغزی هموراژیک

این نوع از سکته مغزی که کمتر متداول است بیش از سایرانواع سکته مغزی به مرگ منجر می شود. سکته مغزی هموراژیک زمانی رخ می دهد که عروق خونی تضعیف شده و پاره شوند که نتیجه آن خون ریزی داخلی مغز است.

سکته مغزی ایسکمیک گذرا

در واقع سکته مغزی ناقص است که در اثر گرفتگی عروق خونی رخ می دهد. اگرچه حمله ایسکمیک گذرا باعث آسیب دائمی مغز نمی شود ولی منجر به بروزعلائم سکته مغزی که چند دقیقه و یا حتی چند ساعت به طول می انجامد می شود. سکته ایسکمیک گذرا می تواند به عنوان علامت هشداری برای وقوع سکته مغزی اصلی محسوب شود از این رو نباید از این حالت چشم پوشی کرد.
سه ساعت اول بعد از سکته مغزی بسیار حیاتی است و تا سه ساعت بعد از سکته هنوز بصورت قطره چکانی به سلولهای مغزی خونرسانی می شود و اگر در طی این سه ساعت با روش های استاندارد بتوانیم خونرسانی را به مغز بر گردانیم بسیاری از سلولهای مغزی را از مرگ نجات داده ایم. درمان فوری بیمار در این حالت می تواند شامل استفاده از داروهای ضد لخته برای تجزیه لخته خونی تشکیل شده باشد.

علائم سکته مغزی

سردرد شدید
تهوع
عدم توانایی حرکت دادن اندامهای فوقانی و تحتانی در یک سمت یا هر دو سمت
اختلال بینایی
اختلال در تکلم
عدم تعادل
کج شدن صورت

ریسک فاکتورهای بروز سکته مغزی
فشار خون بالا
کلسترول بالا
دیابت
بیماری های قلبی
چاقی
استعمال سیگار
مصرف قرص های ضد بارداری
افزایش سن نیز ریسک بروز سکته های مغزی را افزایش میدهد . بعلاوه طبق تحقیقات جنسیت نیز در بروز سکته های مغزی موثر است و در مردان بیش از زنان رخ می دهد.

توانبخشی

قطعا فیزیوتراپی موثرترین و پذیرفته شده ترین درمان در مرحله توانبخشی بیماران سکته مغزی است .
بک بخش از درمان فیزیوتراپی ،الکتروتراپی می باشد . فیزیوتراپیست از عضلات اندامهای فوقانی و تحتانی سمت مبتلا توسط جریانات الکتریکی انقباض گرفته و به بازآموزی حرکات کمک می کند همچنین در صورت فلج شدن عضلات صورت میتوان از جریانات فارادیک به کمک الکترود قلمی استفاده کرد.
ماساژ و تحریکات پوستی برای بازگشت حس اندامهای درگیر مورد استفاده قرار میگیرد .
آموزش به اعضا خانواده بیمار جهت جابجا کردن صحیح بیمار ، بسیار مهم است زیرا در صورت اعمال فشار به سمت مبتلا صدمات جدی رخ میدهد.
تمرین درمانی بخش مهم توانبخشی بیماران سکته مغزی است .

تمرینات کششی :

در مراحل مختلف سکته مغزی ممکن است عضلات درگیر کاملا شل و یا برعکس کاملا در حالت اسپاستیسیتی باشند. جهت جلوگیری از کوتاهی عضلات ،تمرینات کششی بسیار مهم هستند . در اندام تحتانی جهت جلوگیری از کوتاهی عضلات خلفی ساق و در اندام فوقانی جهت جلوگیری از عضلات جمع کننده انگشتان و مچ ،تمرینات کششی انجام میشود .گاهی بر حسب شرایط بیمار ممکن است از وسایل کمکی مثل اسپیلینت ها نیز استفاده گردد.

 تمرینات هماهنگی چشم و اندامها :

با توجه به اختلال در توجه و حرکت این تمرینات بسیار مهم هستند.

تمرینات تقویت عضلات :

جهت آماده سازی بیمار برای ایستادن یا راه رفتن ،باید به تقویت عضلات بپردازیم .
قطعا با توجه به شرایط بیمار، این تمرینات با شدت کم شروع شده و کم کم پیشرفته میشوند .

تمرینات وزن اندازی روی اندام :

یکی از ورزش های مهم در بیماران سکته مغزی ،تحریک مفاصل اندام های درگیر توسط وزن اندازی است که کمک شایانی به پیشرفت بیمار خواهد کرد .

تمرینات تعادلی :

یکی از عوارض سکته های مغزی مختل شدن تعادل فرد است . تمرینات افزایش تعادل و تمرکز بسبار حائز اهمیت هستند .

تمرینات آموزش راه رفتن

این تمرینات بسیار گسترده بوده و باید به گونه ای انجام شوند که بیمار با الگوی صحیح شروع به راه رفتن نماید . در این مرحله ممکن است بیمار از واکر یا عصا نیز استفاده نماید .

تکرار حرکات و صبر در کسب نتیجه بسیار مهم است و همراهی خانواده بیمار قطعا بخش مهمی از درمان است . جلسات فیزیوتراپی با توجه به لزوم انجام تمرین درمانی معمولا طولانی تر از جلسات معمول می باشد و تعداد جلسات هم به شدت درگیری و پیشرفت بیمار بستگی دارد .